
پولنيوز - مدير مرکز بينالمللي قنات و سازههاي آبي گفت: ميزان آبدهي قناتهاي موجود در کشور 8.2 ميليارد مترمکعب برآورد ميشود که اين ميزان نزديک به 13 درصد مجموع برداشت از آبهاي زيرزميني را تشکيل ميدهد.
به گزارش
پولنيوز "اصغر سمسار يزدي" قدمت قنات در ايران براي استحصال آب را حدود سه هزار سال بيان کرد و افزود: اکنون بيش از 34 هزار رشته قنات در ايران وجود دارد که از مجموع قناتهاي موجود در ديگر نقاط دنيا بيشتر است.
وي با بيان اينکه قنات در 40 کشور سابقه دارد و هنوز در برخي از اين کشورها فعال است، تصريح کرد: با اين حال در بيشتر کشورها قناتها نابود شده و با پيشرفت سريع فناوري و مدرنيسم، جوامع و دولتها به اين موضوع بيتوجه شدهاند و حفر چاه براي دستيابي سريعتر به آب، جاي قنات را گرفته که البته اين امر ضررهاي خاص خود را دارد.
مزيتهاي قنات در برابر حفر چاه
سمسار يزدي درباره تفاوت قنات و چاه آب، گفت: بزرگترين مزيت قنات در مقايسه با چاه در اين موضوع است که قنات افت سطح آب در سفره زيرزميني ايجاد نميکند. در واقع بيشترين تاکيد محققان و پژوهشگران بر اين نکته است که قنات در واقع به عنوان زهکش عمل کرده و مانع از افت سطح آب ميشود.
رييس مرکز بينالمللي قنات و سازههاي آبي، مزيت ديگر قنات که بيشتر طرفداران محيط زيست بر آن تکيه ميکنند اين است که قنات روشي پاک براي استحصال آب است.
به گفته وي، زمانبپر بودن و نياز به گستره بزرگي از سطح زمين نيز از محدوديتهاي ايجاد قنات است.
وي يادآور شد در ايران تعداد کل قناتهاي فعال و آبدهي آنها از تعداد کل قناتهاي فعال در ساير کشورهاي دنيا بيشتر است.
وي تصريح کرد توجهي که در کشور ما به قناتها ميشود، بويژه توجه دولت به اين امر به مراتب بيش از ساير کشورهاست.
کمک به نگهداري قناتها در سايرکشورها
سمسار يزدي درباره هزينههاي بهره برداري از قنات، گفت: حفظ حريم قنات، لايروبي و بهرهبرداري مستمر از آن نيازمند صرف هزينههايي است که مرکز بينالمللي قنات و سازه هاي آبي در تامين بخشي از اين هزينهها در ايران و کشورهاي همسايه کمک ميکند.
وي در اين رابطه به اقدامات صورت گرفته در چند کشور اشاره کرد و گفت: در جمهوري آذربايجان چند قنات حفر شده که هم اکنون در حال بهرهبرداري است. ضمن آنکه در منطقه نخجوان هم کارهاي مفيدي صورت گرفته است.
تهديد بزرگ براي قناتها
وي مهمترين تهديد براي قناتهاي موجود را برداشت آب از طريق حفر چاهها ذکر کرد و افزود: وقتي از چاهها بيش از ظرفيت سفره برداشت شود، سطح آب زيرزميني افت کرده و نخستين نتيجه آن خشک شدن قنات است.
به گفته وي، سيل از ديگر عواملي است که قناتها را تهديد ميکند بگونهاي که اگر از قنات به خوبي محافظت نشود، سيل ميله چاهها و راهروهاي قنات را مسدود و بهرهبرداري از آن را با تاخير و مشکل مواجه ميکند.
رئيس مرکز بينالمللي قنات و سازههاي آبي با بيان اينکه قنات نياز به نگهداري و توجه مستمر دارد، تصريح کرد در غير اين صورت قناتها از بين ميروند لذا بهرهبرداران از قنات بايد بنيه مالي مناسبي داشته باشند در حالي که معمولا اينگونه نيست.
وي تاکيد کرد که دولت با حمايت مالي از بهرهبرداران قناتها، شرايط حفظ آنها را فراهم ميکند.
سمسار يزدي همچنين طرحهاي توسعهاي را يکي ديگر از تهديدات قناتها ذکر کرد و گفت: توسعه در ابعاد گوناگون از جمله توسعه شهرها و شهرکها، احداث بزرگراهها و جادهها، ايجاد کارخانهها و سدسازي که عموما روي مسير قناتها انجام ميشود از جمله عواملي است که حيات قناتها را تهديد ميکند.
وي در عين حال تصريح کرد بسياري از اين ساخت و سازها الزامي است بنابراين مجريان طرحها و پروژهها بايد با ضرورت و اهميت قناتها آشنا شوند تا طرحهاي توسعهاي در کنار حفظ قنات پيش برود.