
بنادر بزرگ تجاري ايران شامل 8 بندر با 135 پست اسكله به طول 23 كيلومتر است. ظرفيت تخليه و بارگيري بنادر شمالي و جنوبي كشور هماكنون به 186 ميليون تن در سال افزايش يافته و در حوزه مسافربري نيز سالانه به 18 ميليون مسافر رسيده است.
هماكنون در شمال و جنوب كشور 11 بندر تجاري فعال است؛ بنادر اميرآباد، نوشهر، فريدونكنار و انزلي در شمال كشور و بنادرچابهار، بندرعباس، بوشهر، لنگه، بندر امام و خرمشهر در جنوب كشور فعاليت بندري دارند.
تقسيمبندي كار بين بخش خصوصي و دولت نيز براساس سياستهاي اصل 44 بدينترتيب است كه احداث اسكلهها و تاسيسات زيربنايي به دولت محول شده اما هرگونه سرمايهگذاري در پسكرانهها توسط بخش خصوصي انجام ميشود.
بنا بر گزارشهاي منتشره از روند برنامه توسعه بنادر، توسعه بندر چابهار تاكنون 54 درصد پيشرفت فيزيكي داشته است. تامين تجهيزات فاز دو بندر شهيد رجايي و توسعه فاز سه نيز درحال انجام است و فاز سه اين بندر نيز با مشخص شدن پيمانكار و سرمايهگذاران به مرحله عملياتي خواهد رسيد.
با توجه به این برنامهريزيها بنادر بزرگ ايران تا جايي كه ممكن بوده است، افزايش ظرفيت داشتهاند و اين مساله باعث شده درصورت لغو تحريمها و بازگشت لاينرهاي بزرگ دريايي به بنادركشور محدوديتي وجود نداشته باشد.
معاون وزير راه و شهرسازي نيز در تاييد امكانات بالاي بنادر ايران اعلام كرده است آنچه درحال حاضر اتفاق ميافتد به شكل قابل توجهي از ظرفيتهاي موجود فاصله دارد و اين نشان از آن دارد كه در صورت لغو تحريمها مشكلي با كشتيهاي بزرگ و تامين امكانات لازم براي آنها نخواهيم داشت.
اما بنا به گفته همین مقام مسئول، این ظرفیت در كوتاهمدت پاسخگو است و در صورت رونق روزافزون بنادر ایران در ایام پس از رفع تحریمها در صورتی توان پاسخگویی موجود خواهد بود که روند توسعه بنادر مطابق زمانبندیها پیش رفته باشد.
طرح توسعه فاز سوم بندر رجايي با برنامهريزيهاي گسترده دولت براي توسعه بندر بهشتی چابهار دو محور عمدهيي است كه ميتواند دركنار داشتههاي فعلي كشور نقشي مهم ايفا كند و ظرفيت موجود را از آنچه هست بالاتر ببرد.
اکنون بخش دولتي دركنار سرمايهگذاران بخش خصوصي ايران در تلاش هستند تا بار ديگر كشتيهاي بزرگي كه در طول سالهاي گذشته بنا به دلايل مختلف آبهاي ايران را ترك كردهاند يا برنامههاي سفري خود را بسيار محدود كردهاند را به آبهاي ايران بازگردانند تا بار ديگر ايران به عنوان اصليترين قطب دريايي منطقه معرفي شود.