محمود احمدينژاد، رئيس جمهوري اعلام کرد، در قالب لايحه هدفمند کردن يارانه ها، دولت قصد دارد ميان 70 درصد مردم (هفت دهک جامعه) يارانه نقدي توزيع کند. رئيس دولت دهم، در حالي اين خبر را مطرح کرد که مجلس هنوز درباره اينکه يارانه نقدي به پنج يا هفت دهک جامعه تعلق بگيرد، تصميم مشخصي نگرفته و ميزان دريافت کنندگان يارانه نقدي و دهکهاي هدف مشخص نشده است.
به نوشته «سرمايه»، برخي نمايندگان مجلس، خواستار آن شدهاند که يارانه نقدي به همه مردم تعلق گيرد. در صورتي که چنين هدفي متصور باشد از حداقل 10 هزار ميليارد تومان درآمد دولت از اين طرح مبلغ پنج هزار ميليارد تومان بين 70 ميليون نفر توزيع ميشود که به هر نفر ماهانه حدود شش هزار تومان تعلق خواهد گرفت.
همچنين اگر حداکثر درآمد مصوب براي دولت يعني 20 هزار ميليارد تومان از محل افزايش قيمت حاملهاي انرژي تحقق يابد به هر نفر حدود 12 هزار تومان ماهانه تعلق خواهد گرفت. اما اگر طبق اعلام محمود احمدي نژاد، هفت دهک دريافت کننده يارانه نقدي باشند از محل 20 هزار ميليارد تومان درآمد دولت 10 هزار ميليارد تومان بين هفت دهک يعني 49 ميليون نفر توزيع ميشود و به هر نفر ماهانه 17 هزار تومان تعلق خواهد گرفت.
محمود احمدي نژاد در جمع مردم مشهد در عين حال از احتمال پرداخت يارانه نقدي به هشت دهک جامعه نيز سخن گفت. بنا بر اظهارات وي دولت قصد دارد در اجراي لايحه هدفمندکردن يارانهها به شش، هفت و هشت دهک جامعه يارانه نقدي پرداخت کند. در عين حال رئيس دولت شش، هفت و هشت دهک را معادل 70 درصد مردم ذکر ميکند و در بخش ديگري از سخنان خود يادآور ميشود: «ما بررسيها و راههاي را دنبال کردهايم که قدرت خريد هفت دهک بيشتر شود، يعني بهره مندي هفت دهک بيشتر شود و سه دهک نيز پس اندازشان مقداري کمتر خواهد شد.»
با توجه به گفتههاي احمدي نژاد ميزان درآمد حاصل از هدفمندکردن يارانهها طبق مصوبه مجلس بين 10 تا 20 هزار ميليارد تومان است و به هر فرد در سال اول اجراي هدفمندکردن يارانهها هشت هزار و 300 تومان تا 17 هزار تومان خواهد رسيد. اين ميزان يارانه نقدي ميان 49 ميليون و 400 هزار نفر معادل 70 درصد جمعيت کشور توزيع خواهد شد.
اما چنانچه مصوبه کميسيون ويژه طرح تحول مبني بر توزيع يارانه نقدي به پنج دهک معادل 36 ميليون نفر توزيع شود سهم هر فرد از گروه هدف ماهانه 11 هزار و 570 تا 23 هزار تومان خواهد بود.محاسبات مرکز آمار نشان ميدهد ميانگين خانوار در دهکهاي درآمدي يک تا هفت حدود چهار نفر است با اين حساب هر خانواده چهار نفره در سال اول اجرا بنا بر دهکهاي موردنظر دولت بين 33 تا 66 هزار تومان و براساس نظر کميسيون طرح تحول بين 46 تا 92 هزار تومان دريافت ميکند.
نگراني از شکاف يارانه نقدي با تورم جهشي
توزيع ماهانه 66 هزار تومان به يک خانوار چهار نفره در کشور در شرايط فعلي نميتواند، تاثير چنداني بر افزايش توانايي خريد بگذارد.
اين ميزان توزيع نقدي، در حالي انجام ميشود که بر اساس محاسبات خود دولت با افزايش قيمت گاز و برق به هر واحد 100 و 120 تومان، هزينههاي برق، گاز مردم هر يک به 25 هزار تومان افزايش پيدا ميکند. به عبارت ديگر، يارانهاي که دولت قصد دارد به هفت دهک جامعه پرداخت کند، تقريباً کفاف افزايش قيمت برق و گاز را ميدهد.
دولت در حالي قصد دارد، بين 33 تا 66 هزار تومان يارانه نقدي توزيع کند که حتي اگر فرض دولت را بر ايجاد تورم 7/15 درصدي ناشي از اجراي طرح معيار قرار دهيم و 15 درصد نيز تورم ساختاري را به آن اضافه کنيم، هزينههاي خانوار شهري در سال اول، حدود 31 درصد افزايش پيدا ميکند. به عبارت ديگر اگر يک خانوار در دهکهاي پايين جامعه را که حدود 400 هزار تومان هزينه در ماه دارد، در نظر بگيريم هزينه وي از 400 هزار تومان به 524 هزار تومان افزايش پيدا ميکند. در حالي که دولت 66 هزار تومان به وي کمک ميکند و در واقع از 124 هزار تومان افزايش هزينه 66 هزار تومان معادل 53 درصد را جبران ميکند.
حال اگر نظر مرکز پژوهشهاي مجلس را مبني بر افزايش تورم 60 درصدي ناشي از طرح هدفمند کردن را معيار قرار دهيم، اين رقم به اضافه تورم ساختاري رقم تورم را به 75 درصد ميرساند. حال يک خانوار با هزينه 400 هزار توماني در سال اول اجرا، افزايش هزينهاي معادل 75 درصد خواهد داشت و هزينه اش به 700 هزار تومان خواهد رسيد. اما دولت 66 هزار تومان از 300 هزار تومان افزايش هزينه خانوار معادل تنها 22 درصد افزايش هزينه خانواده را پوشش خواهد داد.
توصيه به آرام مصرف کردن
محمود احمدي نژاد با تاکيد بر ضرورت مديريت کردن يارانه نقدي توسط مردم خطاب به آنها توصيه ميکند: «ما پول را به حساب شما واريز ميکنيم بايد آن را مديريت کنيد و ضرورتي ندارد که روز اول سراغ همه آن چيزهايي که احتياج داريد برويد بلکه ميتوانيد آرام آرام احتياجات خود را تامين کنيد.»